Bhutané
di Awak
IBW Widiasa Kenitén
Lamun tong
nawang agama,
né sembah
sungkemin sai,
ento madan anak
bhuta,
mawak leteh maka
ukud,
ngaletehin,
malingang awak
katunan
(Ida Pedanda
Gedé Pemaron-Sri Reshi Anandakusuma,Siptāgama,pada:7)
Dados manusa gumanti katah gegodané
ngrauhin. Mangda wikan ngamel pikayunan,wasana kamanusan patut nué gegamelan
marupa agama. Agama sané ngicénin pamargi nyubakti ring Sanghyang
Widhi. Wantah éling
ring angga maagama, janten paripolahé sané nyemerin pikayunan sareng angga sarirané
jagi tuna pangrubédan ipunné. Kauripané
gumanti nénten dados pasahang sareng rwabhinédha. Wengi rahina mamargi.Indiké
puniki wantah agama sané mrasidayang
namtamin. Masesuluh ring agama pacang katah polih imba teler pratiwimba sané
dados anggén geguat ngamarginin kauripané. Uning ring kasuksman agama. Maagama
nénten wantah ring pura kémanten taler ring pakraman. Maagama ring pakraman
marupa olas asih ring sang kantun kalaran, mapitulung ring anak lian, sareng
nué rasa medalem rikalaning wénten krama sané manggihin pikobet.
Ngamargiang agama taler ring palemahan. Urati ring
kawéntenan palemahan. Ring tetanduran, ring satwa punapi malih satwa-satwa sané
sampun sayan ical kawéntenané. Sakadi penyu, jalak Bali,taler paksi-paksi
lianan. Maagama ring gunung,ring bukit,ring danu,ring klebutan marupa
nglestariang genahné. Nénten iju-iju jagi ngebor utawi ngicalang tetandurané.
Wantah mimpas saking punika sampun bhuta ring angga, ring pikayunan, ring idep.
Bhuta wastané nénten éling ring angga.Nganggén bayu akas kémanten santukan nué
kuasa.
Bhutané
gumanti geginan ipunné ngoda. Wantah mrasidayang ngimpasin utawi negtegang
pamargin bhutané pacang éling ring angga dados manusa.Manusa sané masesana.
Manusa sané uning manresti neénten
seneng ngarya pikobet utawi ngobetin anak lian. Manusa-manusa sané sapuniki
sampun sayan arang. Katahan sané mimpas pamarginé. Punika minab ngawinang sang
maangga wikan,wicaksana,pradnyan ngandikayang kali yuga,kali sanghara, masa
swara.
Sinalih
tunggil imba sakadi dangan pisan rebaté medal. Sané karebatang mategep pisan
kantos purun mamadem-mademang. Ical wiwekané gumanti manresti dados manusa.
Semeton kakantenang meseh. Sané tampek kawirasayang doh. Sané doh kawirasayang
sampun becik.
Maagama
boya rikalaning nyubakti manten ring Sanghyang Widhi, nénten ring pura kémanten.
Maagama taler mapitulung ring anak lian. Maagama taler ring palemahan.
Palemahan trepti, asri pikayunan jagi asri. Bhuta ring angga sayan méweh polih
genah wantah éling dados manusa sané maagama.
Labels: Esai