Esai Malan Jagat Bali



Malan Jagat Bali
IBW  Widiasa Kenitén
Buka tong ada lepiha,
Malan jagaté di Bali
Onya di awaké pondong
Berag tani mampuh
Kadang brayané mangingang
Bané sai
Ngagendong ngilehin jagat.
(Ni Sumala, Kasalin olih I Wayan Budha Gautama)
            Malam jagaté ring Bali  katah pisan. Sané ngawetuang mala taler katah. Sané ngawinang mala taler macentok.Manusa arang matetikas kamanusan. Jagaté suci kacemerin olih pamargi  nénten patut. Patuté sakadi sayan doh wénten ring Bali. Jagaté sayan kaebekin olih paripolah nilar sesanan kamanusan.

            Mala-mala  wantah nénten kasudha olih pikayunan éling jagi sayan ngrubéda. Baliné doh dados  genah sané santi. Bali nénten bina sakadi nikul mala. Patut pisan mautsaha mangda sayan sahsah malané.
            Mala sané wénten ring Bali sayan baosang mategepan kanten. Sané patut wilangin sapunapi mangda malané prasida antar pinih nénten kirang pagrubédan ipun. Mala ngrusak pura, ngamalingin pura, nungkasin pura sapatutné nénten wénten. Pura gumanti genah ngaturang bakti.
 Mala ngrusak mayit utawi nénten kaicénin setra saptutné nénten wénten. Sampun seda,sampun marupa mayit nénten malih ngawilangin setra. Puput ring kantuné maurip manten keni pamidanda. Minandain anak sampun layon nénten wénten pikenohipun.
            Anak sané ngaruhin Bali janten pacang mapawilangan. Midep pigujeg utawi pitungkasé sané wenten ring Bali anggena galah ngamargiang tatujon ipuné.Élingang sané rauh ka Bali nénten sami mapikayun patut. Sané pinih kobeta wantah anak Bali taler gelis keni ius paripolah sané nénten manut ring pamargin anak Bali.
            Ngutamayang Bali mangda sayan trepti, sayan santi, sayan manut pamarginé gumanti utsaha sareng sami. Nénten sané wed ring Bali kémanten. Krama tamiu, tamiu taler mautsaha mangda Bali tetep kasumbung, mapikenoh ring jagaté. Jagat Baliné sampunang rusaka antuk paripolah, laksana pikayun sané nénten patut. Bali tetep mawasta Bali sané ngicénin rasa galang ring nusa lianan. Saking Bali  rasa kadéwataané néjain nusa lianan, néjain manusa lianan.
            Mala ring Bali gumanti katah. Mala patut  kirangin wénten ring angga. Ring soang-soang manusa Bali uning ring mala.Pitungkasé sané sering wénten ring Bali patut gelisin turéksain. Bali nusa alit sampunang  werat ngéndong mala. Taksun Baliné patut jaga sareng sami.

Labels: