Esai Mondong Iwang



Mondong Iwang
IBW Widiasa Kenitén
Doning huripé amatra
Kadi akedépan tatit
Pulesé nyuwang setengah
Tondén geringé manutug
Buin laksanané corah
Tanpa arti
Yen hidupé mondong iwang.
(I Nyoman Suarta Semadi,G. Aji Palayonan:pada 9)
            Uripé kabanda antuk kala.Wantah sampun Sanghyang Kalamretiu ngrauhin nénten wénten genah jagi makelid. Pastika jagi katiba. Minab punika ngawinang para sujanané ngandikain mangda malajahin pamargi séda. Tutujonné mangda sédané becik polih pamargi utama mrasidayang nunggal ring Sangkanparaning dumadi.

            Sadurungé séda mangda becik-becik makta angga ring mracepada. Wantah karma utama sané jagi nyarengin nénten kasugihan, nénten kawikanan,nénten wangsa. Uripé sané kaucap kadi kedépan tatité, gelis pisan pamarginé. Becikang margiang nganutin sulur kamanusan. Nénten bangga ring angga wau wikan, kasumbung masastra, wau madrué arta brana, wau embas dados anak jegég-bagus.
            Galahé gelis mamargi. Wénten nénten mrasidayang palasang ring kauripan sakadi arip. Aripé ngawetuang lali. Sirep nénten ring wenginé kémanten taler rikalaning rahina. Galah ngértiang angga sampun kakirangin. Wantah sirep sané mrasidayang ngicalang arip. Lian ring arip, sungkan. Mategepan  ngawetuang sungkan. Sungkan angga sarira taler sungkan kayun, sungkan rasa. Sungkan angga perawat, dokter, balian usadha mrasidayang ngicalang. Sané kobetan sungkan kayun utawi sungkan rasa. Sungkané puniki midep ngawetuang ila (buduh).Ngrereh tambané méweh pisan.Punika ngawinang mangda becik makta angga mangda sampunang kantos keni pinyungkan.
            Ring kauripané, puniki sampunang malaksana corah. Korupsi,maling madasi, nyacad anak lian, nistaang anak lian,nyengkalén, misuna, punapi malih purun ngicalang jiwa pramana anak lian wau nué kuasa. Punika nénten antes kamargiang olih sang kaucap manusa.            Wantah sering pisan nilar sesanan kamanusan, antes kaucap mondong iwang. Kija-kija makta iwang. Sané patut gilikang mangda arangan iwangé ngrubéda ring angga, ring kayun. Iwang patut gumanti nénten dados pasahang. Sakéwanten, utsahayang mangda kidikan maparipolah iwang. Katahin maparipolah rahayu. Angga rahayu, anak lian rahayu, krama rahayu. Kauripané sayan nué pikenoh mangda kija-kija mondong patut.
            Uripé sané cendet patut marginin antuk paripolah rahayu. Kimkiman saking mangkin malaksana rahayu ring anak lian. Karmané patut margiang sadurungé séda. Wantah karma-karma patut rereh sanunggil wengi rahina, nénten naen nué pikayun nilar sesanan kamanusan. Boya arta brana, wangsa jagi kabakta ngungsi sunia wantah karma rikalaning maurip.Karma rahayuné uripang sadurung karauhin olih Sanghyang Kalamretiu.

Labels: