Ngudepang Meseh
IBW Widiasa Kenitén
Mula perah raga
sarira,
sakit baan
malendria tamah malih,
kéwala pang da
manguwub,
udepang baan
tapa brata,
mwang semadi
trikaya sama sahisnu,
mudhita miwah
karuna,
kayika satwika
malih.
( I Nyoman
Jegog, G. Parthayadnya:12)
Ragadhi musuh mapara, sapunika
kasurat ring Ramayana. Angga sarira gumanti genah payudan. Payudan pikayunan,
laksana, utawi wacana sané ayu sareng sané nénten. Sané mrasidayang ngudepang
mesehé kaucap mapikolih. Sakéwanten, seringan mesehé ngrubéda mawinan sering sané nénten antes
kamargiang olih sang kaucap manusa raris kamargiang. Minekadi misunayang anak
lian, seneng maosang kaiwangan anak lian, ngambil padruéan parajana utawi
korupsi. Taler seneng ngantenang anak lian wantah manggihin pikobet. Pamarginé punika
nénten antes kalaksanayang.
Meseh patut udepang mangda sampunang
sayan-sayan ngrubéda. Katah sané dados anggén sarana ngudepang sakadi tapa
brata, yoga smadi, ngamargiang trikaya parisudha, mudhita, karuna sami mawit
saking pikayunan satwika. Pikayunan-pikayunané puniki patut pisan uripang
sanunggil rahina-wengi. Neénten ring bebaos kémanten. Mayasa kerti solah sadhu
gumanti nénten jagi gelis polih phala. Sakéwanten, punapi sané margiang mawit
saking kapatutan pastika pacang mapikolih. Pikolihé punika mategepan pisan
rupanipuné. Sakadi kulawarga sané tentrem, arang matungkas sareng kulawarga.
Sentana sané midep ngamargiang anggané dados sentana utawi mapikoih ring
kauripan. Anak lian jagi ngarumasayang kawéntenané ring mracepada.
Paripolah sadhu tan bina sakadi
ngicénin téja ring angga taler téja ring anak lian rikalaning manggihin
piambeng. Mrasidayang ngudepang piambeng angga, ring anak lian, punika pamargi
sané luih pisan. Sang manresti gumanti mautsaha mangda mapikolih ring jagateé.
Pikolihé marupa solah sadhu. Nénten paripolah sané nyemerin pamargi kamanusan.
Pigodané janten sayan katah. Matapa
sadhu karuntutin antuk tetikas kamanusan. Mabrata nénten ngucapang sané
ngawetuang duleg kayun. Uleng pikayunané gumanti mawit saking tréstésan Sanghyang
Widhi. Yoga smadhiné kalimbakang marupa paripolah sadhu. Yogasmadhi nénten
marupa malinggih ngrastiti Sanghyang Widhi. Sané nénten kirang pikenohipun
ngamargiang satitah Sanghyang Widhi. Titah Sanghyang Widhi marupa paripolah satwika.
Angga sarira gumanti genah mesehé
ngoda kamanusan. Sakéwanten, taler wénten anggén ngudepang meseh sakadi tapa
brata,yogasmadhi,trikaya parisudha, karuna, mudhita karuntutin saking pamargi
satwika.
Labels: Esai