Basa
Manis Jwotangarin
IBW Widiasa Keniten
Kadharmaning
dadi jadma
Dreti
aji anggon dingding
Ngapiambeng
sarwa gena
Basa
manis jwotangarin
Lokikayang
becik –becik
Nyiksik
sané iwang patut
Pangtan
kadi basa senggak
Ngalih
suka duka panggih
Sampun
niku
Warah
ingwang ring idéwa.
( I
Wayan Karda, Geguritan Babad Segara Rupek: 14)
Swadarmaning dados
jadma nénten dados lempas saking Sanghyang Aji. Santukan Sanghyang Aji pinaka
uger – uger rikalaning makrama. Makrama wantah nénten manut ring Aji janten
pacang ngawetuang pikobet ring angga utawi ring anak lian.
Sanghyang Aji sané kadruwénang patut incepang
antuk pamargi. Sanghyang Aji sané kawirasaang sajeroning hredaya, wiwéka janten
pacang mresidayang ngicalang pikobet utawi wigena sané kapanggih.
Katahan wigenané kapangih mawit saking nénten
ngamargiang Sanghyang Aji. Sanghyang Aji kaucapang manten nénten karuntutin
antuk pamargi utawi laksana Laksana pinaka cihna punapi sané kaucapang,
kauncarang manut punapi nénten. Sang madrruwé Aji sakéwanten pamarginé nénten
manut pacang ngamanesin anak lian. Sinalih tunggil sané ngamanesin punika saking
bebaosan, pangandika sané pakantenané manis sakéwanten ring dagingné ngawetuang
pinyungkan utawi pikobet. Pinyungkan ring pikayunan utawi pinungkan ring
pamargi.
Sang wikan
ngilukang lidah durung janten manut saking hredayané. Midep bebaosé, basa sané
kamedalang ngamenesin sang miragiang. Katah taler biutané mawit saking bebaos.
Bilih – bilih midep ngawetuang bencana ring angga utawi anak lian. Lidah sané
nénten matulang patut anutang ring Aji
sané druwénang. Katah nué Aji, katah nué basa mangda jati – jati mresidayang
ngawetuang lédang ring anak lian.
Basa sané nglangenin ngawetuang rasa
temtrem , rasa bagia, rasa degdeg ri sajeroning hredya. Sapunika taler basa
sané nénten manut sulur ngawetuang rusit sang miragiang.
Sang miragiang
patut nué tetimbang. Wiwékané margiang utawi anggén . Wilang – wilangin
taler basa sané kaujar olih anak lian. Anak lian janten nénten pateh wilangané
.Basa sané kamedalang mangda mresidayang ngepah sané patut sané nénten. Wantah
basané sampun nénten manut ring angga becikan sampunang medalanga. Basa kaucap
nénten dados ambil malih. Basa basa sané kapilihin patut medalang. Basa kapilih
sayan sué –sayan nglimbakang kapatutan. Sang wikan ngamedalang basa sané
kapilih kaincepang olih sang miragiang.
Basa sané nglokika patut pireng. Basa nglokika basa sane manut
sulur.Lokikané margiang rikalaning wénten bebaos sané rumasa manis. Basa manis
midep manesin. Basa patut sayan limbakang ring kauripan. Kauripan sané mawit saking basa
patut ngawetuang rasa bagia.
Labels: Esai