Geguritan Aji Palayon

Geguritan  Aji Palayon :
Ngruruh Suarga

            Sanghyang Atma malingga ring angga sarira kabanda olih Sanghyang Pancamahabhutha ( apah,teja, buyu, akasa, pretiwi ). Rikalaning Sanghyang atma ninggalin angga sarira ngwetuang séda. Ngwaliang Sanghyang Pancamahabhutha ka bhuana agung malarapan upacara kalih upakara pangabénan. Santukan pecak kabanda olih Sanghyang Pancamahabhuta, Sanghyang Atma kaiket olih karmawasana rikalaning kantun ring mrecepada.
            Sanghyang Suratma utawi Sanghyang Panyarikan nyuratang karmawasanané ring mrecepada. Ida pinaka saksi ala ayuning malaksana ring mrecepada. Jati tan jati . Patut tan patut. Punapi sering mityawacana, mityasemaya, nilar sesana sami wénten ring sasuratan Sanghyang Suratma. Sapunika kasurat ring Geguritan Aji Palayon karipta olih I Nyoman Tangkas, A. Ma. Geguritan puniki mawit saking Kakawin Aji Palayon raris kalimbakang maupa geguritan.
            Mangda dangan manggihin suarga, gumanti saking yasa kerti, tatatitining dados jadma mangda katelebang utawi kamargiang. Minekadi subakti ring kawitan, subakti ring Widhi, teleb ring Sanghyang Sastra, satya wacana,satya hredaya, satya laksana.Darma sadhuné margiang saraina-raina :
            Atma anak sané pradnyan/ tur weruh ring linging aji/ taan baat makta labaan/ tan santulan maring margi/ aji sastrané kasiwi/ susatya dharma sadhu/ atma anak belog ika/ mamondong labaan bintit/ pacang santul/ ring margi kirang labaan // ( Sinom, 7, kaca 11).
            Sanghyang Suratma  dodos panyarikan suargané gumantiné sinalih tunggil nyama catur (getih, yéhnyom, ari-ari, lamad). Sanghyang Catur Sanak  setata éling ring pamarginé. Mahawinan tatas pisan  . Nénten dados bobadin. Nénten dados uluk-uluk.Yan indegamayang  dados telik tanem uripé . Wantah tresna asih ring Sanghyang Catur Sanak, ida pacang ngicénin pamargi  becik. Sakadi nujuhang sané patut kalintangin. Ngicénin sasuluh mangda satata éling ring angga sarira ( wruh mituturi awaknya). Sapunika taler mangda tresna asih ring sarwa prani, dreda bakti ring Sanghyang Widhi. Sanghyang Catur Sanak wénten dados Sanghyang Jogormanik, Sanghyang Mahakala, Sanghyang Dorakala. Sanghyang Catur Sanak  nuréksaain kasatyaané :
            I sang atma nuli matur siaga pisan/ inggih Sang Suratma Beli/ kalih Belin tityang/ Sang Jogormanik tan lian/ Mahakala Adin beli/ Dorakala/ sampunang déwa ngalangin // ( Durma, 5, kaca 11 ).
            Risampuné katuréksaain  kasujatianné, wantah yasakertiné patut,manut sakadi sané aturang, Sanghyang Atma kaaturang ring Bhathara Siwa. Bhathara Siwa ngicénin genah  :
            Mangkin kawinursitayang/ Bhathara Siwa ngeséngin/ ring wateking widyadara/ miwah apasariné sami/ mangdéné sang atma luih/ kapapagin tur katuntun/ iring ring suarga loka/ duaning sang atma luih/ satya sadu/ sukerti ngelarang darma// ( Sinom, 1, kaca 13).
             Sanghyang Siwa raris miteketin mangda  karmané patut margiang ring sekala, ring niskala, suarga pacang panggihin.  Mangda panggih suargan seringin madana punya ring sang kalaran, ring sang  maangga sadhu. Nulus kayunné bakti ring kawitan :
            Né utama tuah pakardiné becik/ bakti ring kawitan/ astiti bakti ring widhi/ Mapawéwéh dana punia// ( Maskumambang, 4, kaca 17).
            Sanghyang atma mangghin suarga mawit saking pakardiné ring mrecepada. Astiti bakti, welas asih, éling ring angga, éling ring Sanghyang Sastra, laksana sadhu jati, pinaka piranti suargané pacang bungkah.
                                                                                    IBW Widiasa Kenitén.

Labels: