Geguritan Asta Berata :
Gegamelan
Manggala Praja
Olih IBW
Widiasa Kenitén
Sang manggala praja sané kajudi
antuk pretakjana, janten pisan nué tatujon mautama, minekadi nglanduhang jagat,
nguripang i pretakjana mangda manggihin karahuyuan ring kauripan. Sang manggala
praja mapikolih ngamel jagat wantah i pretakjana rumasa madué urip. Presida
ngicalang kalaran. Sang manggala praja nénten mapikolih yan pradé linggihé anggén serana ngakéhang kadruwéané. Ngoropsiang
jinah rakyat utawi mapikayun ngambil jinah sané patut katiba ring pretakjana.
Bilih-bilih mapikayun akéh nelasang dawégé kampanya. Linggih utawi galahé dados
manggala praja anggén ngwaliang jinahé. Sang manggala praja sané asapunika
nénten pacang kaélingang antuk i pretakjana. Kudu-kudu kasambat, bebaos sané
nénten anut kapireng pacang polih.
Minab becik pisan ngamargiang
manggala praja nganutin asta berata anggén
gegamelan. Minekadi, Indra berata, Yama berata,Surya berata, Candra
berata, Bayu berata, Danendra Berata, Baruna Berata, Geni Berata. Pamargi
nganutin pamargin dewata. Sapunika Ida Resi Sukrata saking Keramas ngawi ring
Geguritan Asta Berata kasalin olih I Madé Gambar.
Sadurungé nabdabin jagat anggané
patut dabdabin. Wikan milah-milahang patut sareng nénten. Para pangabih sané
ngremba mangda wicaksana. Sareng ngutsahayang mangda manggalané sayan landuh
nénten sayan akéh biutané. Sering nunas
pamargi ring sang maangga sadaka. Sampunang lali ring semaya sané kautarayang
dawégé kampanya Nénten mitia wacana :
Yan munggwing sapari solah/
tingkahé menabdab gumi/ ragané malu bawosang/ mangdannya manados becik/ magana
sampun sujati/ rawuh patik mantri agung/ saturut ring pari polah/ miwah sira
maharsi/ wadwa dusun/ héling maring bebawosang// ( Sinom,7 kaca 3).
Iwang
ngamel jagat,jagaté pacang rusak. Sayan katah kakosekan pikayun i pretakjana,
sayan ngakéhang sang kalaran. Ala ayu jagat sang ngamel pinih dumuna katiwakin
pariceda. Santukan purun ngangkenan angga midep ngamel jagat. Rikalaning
asapunika, tragiané uripang sajeroning pikayun raris margiang :
Traginé
ring pari polah/ wewenang sang ngamel gumi/ micayang pratiwimba/ kalular ring
jagat sami/ yan iwang sang narapati/ jagaté manadi rugrug/ ala ayuning nagara/
ida sang ngambelang gumi/ né katurut/ ento sandang kahélingang// ( Sinom 8,
kaca 3).
Mangda
dados pasayuban i pretakjana, darma
agamané margiang. I pretakjana rumasa tis . Rasa sumanangsayané ical. Rasa
degdeg wénten. Sang manggala praja satia wacana. Tulus kayuné nabnabin mandala :
Pelapane
kayuné ring nagara/ punika baléné becik/ mitulung sakéng tulusa/ tulia natar
minekadi/ darma alus sané jati/ hento pinaka laluwur/ punika pasayuban ida/
sang ngayubin jagat sami/ nyeneng agung/ nyadiya ayuning nagara// (
Sinom 6, kaca 5).
Sang
kajudi dados manggala praja patut éling ring angga. Pikolihé sané becik punika
anggén ngrahayuang kauripan,nglanduhang jagaté. Sang manggala praja mangda
dados pasayuban. Nénten seneng ngicéning rasa jejeh ring pretakjana. Linggihé
sané sujati wantah mresidayang nganutang pamargi sareng pangandika. Sang
manggala praja sampunang mitia wacana.
Labels: Geguritan