Geguritan Asta Berata : Gegamelan Manggala Praja

Geguritan Asta Berata :
Gegamelan Manggala Praja
Olih IBW Widiasa Kenitén

             Sang manggala praja sané kajudi antuk pretakjana, janten pisan nué tatujon mautama, minekadi nglanduhang jagat, nguripang i pretakjana mangda manggihin karahuyuan ring kauripan. Sang manggala praja mapikolih ngamel jagat wantah i pretakjana rumasa madué urip. Presida ngicalang kalaran. Sang manggala praja nénten mapikolih yan pradé linggihé  anggén serana ngakéhang kadruwéané. Ngoropsiang jinah rakyat utawi mapikayun ngambil jinah sané patut katiba ring pretakjana. Bilih-bilih mapikayun akéh nelasang dawégé kampanya. Linggih utawi galahé dados manggala praja anggén ngwaliang jinahé. Sang manggala praja sané asapunika nénten pacang kaélingang antuk i pretakjana. Kudu-kudu kasambat, bebaos sané nénten anut kapireng pacang polih.
            Minab becik pisan ngamargiang manggala praja nganutin asta berata anggén  gegamelan. Minekadi, Indra berata, Yama berata,Surya berata, Candra berata, Bayu berata, Danendra Berata, Baruna Berata, Geni Berata. Pamargi nganutin pamargin dewata. Sapunika Ida Resi Sukrata saking Keramas ngawi ring Geguritan Asta Berata  kasalin olih  I Madé Gambar.
            Sadurungé nabdabin jagat anggané patut dabdabin. Wikan milah-milahang patut sareng nénten. Para pangabih sané ngremba mangda wicaksana. Sareng ngutsahayang mangda manggalané sayan landuh nénten sayan akéh biutané.  Sering nunas pamargi ring sang maangga sadaka. Sampunang lali ring semaya sané kautarayang dawégé kampanya Nénten mitia wacana :
            Yan munggwing sapari solah/ tingkahé menabdab gumi/ ragané malu bawosang/ mangdannya manados becik/ magana sampun sujati/ rawuh patik mantri agung/ saturut ring pari polah/ miwah sira maharsi/ wadwa dusun/ héling maring bebawosang//              ( Sinom,7 kaca 3).
            Iwang ngamel jagat,jagaté pacang rusak. Sayan katah kakosekan pikayun i pretakjana, sayan ngakéhang sang kalaran. Ala ayu jagat sang ngamel pinih dumuna katiwakin pariceda. Santukan purun ngangkenan angga midep ngamel jagat. Rikalaning asapunika, tragiané uripang sajeroning pikayun raris margiang :
            Traginé ring pari polah/ wewenang sang ngamel gumi/ micayang pratiwimba/ kalular ring jagat sami/ yan iwang sang narapati/ jagaté manadi rugrug/ ala ayuning nagara/ ida sang ngambelang gumi/ né katurut/ ento sandang kahélingang// ( Sinom 8, kaca 3).
            Mangda dados pasayuban i  pretakjana, darma agamané margiang. I pretakjana rumasa tis . Rasa sumanangsayané ical. Rasa degdeg wénten. Sang manggala praja satia wacana. Tulus kayuné nabnabin  mandala :
            Pelapane kayuné ring nagara/ punika baléné becik/ mitulung sakéng tulusa/ tulia natar minekadi/ darma alus sané jati/ hento pinaka laluwur/ punika pasayuban ida/ sang ngayubin jagat sami/ nyeneng agung/ nyadiya ayuning nagara// ( Sinom  6, kaca 5).
            Sang kajudi dados manggala praja patut éling ring angga. Pikolihé sané becik punika anggén ngrahayuang kauripan,nglanduhang jagaté. Sang manggala praja mangda dados pasayuban. Nénten seneng ngicéning rasa jejeh ring pretakjana. Linggihé sané sujati wantah mresidayang nganutang pamargi sareng pangandika. Sang manggala praja sampunang mitia wacana.
           

Labels: