Geguritan
Bagawan Dawala :
Pétruk Dados Raja
Sira nénten demen dados raja? Genah
sané gumanti apti-aptiang sang demen kabaos pamimpin, manggala praja. Santukan
irika wénten jinah, wénten galah kasumbung. Sané mikobetin yan pradé wau dados
manggala praja, presidén,gubernur, bupati medal wiwékané sané nénten manut,
nyapakadi aku.. Punapi malih ngénterang praja mandala jagi anggén nguruh arta
brana santukan dumun katah ngemedalang jinah dawégé ngrereh suara mangda
kajudi.
Kursi genah sang dados raja, gumanti saking riin dados rarebutan.
Nénten sang ngangken midep ngamel praja mandala manten. Sang sampun mapoggala,
madiksa manten kantun marebut dados raja. Yan rerehang sang sampun madiksa
ngastitiang jagat, ngastitiang jadma mangda landuh sekala-niskala, puniki tios
kantun demen mapolitikan.
I Pétruk, kabaos taler I Kantong Bolong, Bagawan Dawala minab dados
calon indepénden. Sakéwanten sakti, duweg bersilat lidah. Sang Korawa nungkul,
Kresna, Baladéwa nungkul. Kantos Sang Pancapandawa nungkul. Sané becik Sang
Darmawangsa legowo ngicénin kagungané. Sapunika kawedar ring Geguritan Bagawan
Dawala kakawi olih I Ketut Putru, kamedalang antuk toko buku Indra Jaya,
Singaraja.
Kursi kagungané gumanti dados tumbas. Aji sané kamedalang, janten
matiosan. Sané katah nué jinah agengan purun. Sane kirang arta kadi I Pétruk
purun numbas tigang sén santukan andel
ring angga sakti :
Anggut-anggut duhur kursi/
mapayung matunggul emas/ kéto yan lega tuah ko/ bayu paksa ento baang/ yening
kapatutang nyéwa/ duang sén eda ja langkung/ telung sén masih tuah nyak// ( Smarandana,10, kaca 18).
Yan wénten sang ngamel jagat kadi Sang Yudistira, minab kidikan
ngamedalang prebia anggén kampanya. Jinahé dados anggén mecikang sang kalaran.
Sang katunan arta utawi katunan kawikanan. Sang katunan rumasa nué jagat.
Nenten jerih maurip. Malih arangan manggalané magenah ring bui. Sang
Darmawangsa purun léngsér kaprabon. Kagentosin antuk I Petruk. Sang Darmawangsa uning
kaprabon nénten jagi bakta kantos kawekas. Taler dados kadruwénang antuk
sapasira sané demen marebut :
Nika sami baang beli/
pangidihé sang bagawan/ bayu paksa utusané/ budiné teka utama/ munyin surat
saja kasar/ munyinnyané tan pasambung/ lan suraté saja kasar// (
smarandana, 28,kaca 20).
I Pétruk, Bagawan Dawala taler nénten demen sué-sué ngamel jagat
mangda sampunang kasuciané dados sulinggih kaoran. Punapi malih polih ujar ala,
polih wak parusia. Uning pisan kagungané midep ngwetuang loba. Lali ring angga
sampun madiksa. Polih rabi taler kapicayang ring Sang Abimaniu. Kémad kayuné
sampun dados sulinggih raris kantun seneng marerasménan malih:
Sang bagawan raris ngucap/
masolah munyiné manis/ duh cening angka wijaya/ jodon cening jani rauh/ ento
tulih jani tanggap/ anggon rabi/ jaya wijaya ring perang// (
Ginada, 58, kaca 81).
Sang polih ngamel jagat
gumanti galah sané langkung becik anggén mayasa kérti, nabdabin pikayun sané
utama. Kayun sang maangga manggala praja gumanti mangda jagaté trepti , landuh.
Ngénterang praja mandala manut ring tatatitiné mangda sampunang usan ngamel
jagat polih ujar ala punapi malih magenah ring bui.
IBW Widiasa
Kenitén
Labels: Geguritan