GEGURITAN CANGAK :
SIPTA RING SANG
MAPI-MAPI SADHU
Tetikasanné sané mapi-mapi sadhu
gumanti sampun ketah. Wénten sampun mawinten ngranjing sél. Wénten nyolong
smara. Wénten mapitulung ngraris ngrusak. Gumanti méweh ngrereh sané gumanti
jati-jati. Sang mraga wikan nganikaang tutuknia mertha hatinya wisa. Ring
pangandika nyunyur manis,ngliangin,ngetisin. Sakéwanten ring kayun ngricikang
payengkala.
Wénten pratiwimba indik tingkahé
kadi ring ajeng. Minekadi Gaguritan Cangak sané karipta olih I Madé Pasek,
saking Banjar Satriya, Negara Jembrana.
I cangak gumanti duweg ngéka daya
sané corah. Mangda basang ipunné gelis betek nénten antuk makarya ngamedalang
peluh. Ipun pramangkin meséh bikas. Meséh panganggé . Tutur ipunné sami banban
alon mangda nénten kanten tikasé kaon. Ulamé sané sampun uning ring dademenan
ipunné gumanti ulam janten tengkejut. Nembé i cangak alep. Katah sané matur.
Dangan antuk ipun nyaurin maosang déwék ipunné polih gelem. Swéca Ida Bhathara
ngandikain mangda ipun madiksa. Usan ngambil karya mamati-mati ( himsakarma).
Keni dudut manah ulamé. Sayan sue
kabanda antuk basang layah, i cangak
raris ngarya baos sané nénten pastika. Kocap wénten juru pencar jagi ngrauhin.
Ulamé sami jerih. Sira raris nénten jerih madem. Mangda kanten jati-jati, i
cangak ngeling mulisah .Ulamé
ngega. Punapi malih i cangak sampun
dados sulinggih . Kendel i cangak . Dayané sané corah jagi molihang. Wantah i
yuyu sané nénten ngega.
Kagingsirang ulamé . Kagingsirang ka
basang ipunné. Pramagkin basang ipunné ngagengang. Dyastun sampun ageng nénten naler ipun usan ngamargiang
tingkah mamangsa. Solah ngodag-ngodagang anak alit.
Panguntat i yuyu nunas mangda
kagingsirang. I cangak jerih dayané sané corah punika jagi ketara. Antuk
busan-busan i yuyu nunas mangda ka gingsirang, i cangak nyak ngingsirang. I
yuyu gumanti duweg. Ipun nénten nyak tiosan ring nglanting ring baong i cangaké.
Wau kantenanga tulang ulamé akéh, i yuyu uning ring corahné i cangak sané
mapi-mapi. Mabusana putih-putih sakéwanten
manahé nénten anut ring panganggé. Pamuputné i cangak padem antuk lobané
kalangkung.
Gaguritan Cangak sakadi nujuhang sang mraga sadhu manten
midep mapi-mapi. Sang sané patut tunasin pangandika. Sang sané patut tunasin
pamargi raris mamargi lempas ring sasana janten jagi ngawetuang ujar ala.
Pakantenané suci nénten dados anggén
nyujatiang kayunné taler suci anut ring sesana,ring agama. …
Majujuk ditu i cangak/ batis
nengkleng semu rimrim/ mapanganggo ya sarwa petak/ magenitri lan maketu/
manting-anting masulimpang/ cara suci/ mirib kadi sang bhagawan // ( kaca 2).
Panganggéné putih-putih saraina
nénten jagi sué neket ring angga. Sakéwanten dados anggén nguluk-nguluk anak
belog. Anak nénten nué kuasa …
Yéning mula dasar corah/ yadin
kaput/ saparadeg ban kamben putih/ kaswén pasti ya luntur/ jati waluya mula/
ané jani twah ya mapi-mapi sadhu/ mabet-mabet twara mangsa/ apang nyak
manesekin// ( kaca 7).
Wantah wénten kadadak magentos bikas, nyandang pisan nué rasa
waspada. Manisé sering manesin. Anggén pratiwimba i yuyu.. Dyastun sané
ngandika sampun mraga sadhu….
Tuah aukud ané tulak/ i kapiting/
sanget siksa di ati/ aketek twara ja ngugu/ tekén solahné i cangak/ dija unduk
bwayané twara ngamu/ ngakal ngaé pules-pulesan/ apang bani manesekin // ( kaca
7).
Geguritan Cangak pinaka sasuluh mangda nué rasa waspada
ring atur, pangandika, tetikasan sané alep, banban, nyunyur manis. Taler
Gegrutian Cangak sakadi mapawungu mangda sampunang malaksana mapi-mapi santukan
sayan sué jagi kanten manten. Paripolahé mangda anut saking telenging ati. Sang manandur ayu, ayu jagi mupu, sang
manandur ala, ala jagi katemu.
IBW Widiasa
Kenitén
Labels: Geguritan