Geguritan Déwa Agung Istri Kanya : Nindihin Jagat Bali

Geguritan Déwa Agung Istri Kanya :
Nindihin Jagat Bali

            Jagat Bali gumanti saking riin kameledang pisan. Minab antuk jagat Baliné nué kaluihan . Nue kaayuan. Sapasira mresidayang nguawasain jagat Bali punika pacang mresidayang ngwasain jagat nusantara. Rikalaning biapara sakadi punika, patut wénten sang maangga sinatria sané embas. Purun nindihin jagat Bali. Purun ngetohang jiwa premana ngajegang Jagat Bali.
            Dewa Agung Istri Kanya sinalih tunggil satria sané purusa.  Diastun maangga istri. Rasa wangsa kajarah, kajekjek, kaparikosa antuk i duratmaka. Sang maanga ksatria tedun mabéla pati, malaku jurit, sang sura mrihayadnya ring samara mahyunilannganikang parang mukha. Purusané metu mawit saking nindihin jagat Bali. Jagat Bali sané degdeg, rajeg kausak-asik olih i duratmaka.
 Déwa Agung Istri Kanya ,ksatria Bali purun mapagut sareng  I Welanda. Ngadu wiwéka.  Ngadu kawikanan mélanin jagat Bali. Déwa Agung Istri Kanya  gumanti maanga sastraparaga, kawisuara. Janten pisan sampun tatas wikan. Gumanti rananggana genah mucukang kawiadnyanané.
            Minab sané mangkin taler patut pisan éling ring pamargin Déwa Agung Istri Kanya nindihin Jagat Bali. Tanah utawi budaya Bali patut pisan turéksain.Sampunang ampah. Lali ring angga. Sapunika kawedar ring Geguritan Déwa Agung Istri Kanya, karipta olih I Nyoman Suprapta. Kacitak antuk Sanggar Sunari Dénpasar.
            I Welanda gumanti dueg ngéka daya mangda jagat Baliné kakuasain. Ngicalang tawan karang. Indiké punika nénten kacumpuin olih Déwa Agung Putra sareng Déwa Agung Istri Kanya. Solah I Welanda madaging nyejeh-nyejehin. Metahenang ipun Raja Klungkung jagi jerih. Sakéwanten mabading, Raja Klungkung nénten ajerih ring Welanda. Raja Klungkung purun seda  melanin Jagat Bali. Wantah sampun rasa wangsané kausak-asik:
            Iba mangkak jalaran/ apang sida iba nyajah gumin kai/ eda iba buin nutur/ jani atag waduan iba/ rejek kai uli saluiring lungguh/ kai sing makirig atampak/ nangkepin wisésan Cai// ( Pangkur, 12).
            Mangda anut pamarginé prebéla ring wangsa, raja, manggala nagara sareng panjak mangda nunggal. Raket rasa, raket kayun. Sang natha taler pradnyan nguripang rasa prebelané i  panjak :
            Apang paman onya nawang/ I Welanda kal ngrejek mai/ kénkén jani idep Paman/ panjaké matur digelis/ titiang meled sakéng riin/ nyepeg I Welanda begug/ pang ten kantun ngapak-ngapak/ pongah nagih nyajah mriki/ sapuniku/ atur panjaké gregetan//      ( Sinom, 15).
             Déwa Agung Istri Kanya ngarya winaya. Puriné kasedut.Purun nelasang artabranané anggén mélanin rasa wangsané.            I Welanda janten liang pisan. Pikantenang ipun raja Klungkung sampun kaon.Déwa  Agung Istri Kanya ngandikain Déwa Agung  Ketut Sangging nilikin mesehé. Pasemengan jam 3  I Welanda karejek. Kantos   Jenderal Michiels padem.
            Krama Bali patut matangi. Patut éling .Santukan katah sané ngaptiang jagat Baliné mangda sida kakuasain. Ajegang rasa prebélané  wantah sampun nindihin kapatutan.Sampunang lali sangkaning arta.
                                                                                    IBW Widiasa Kenitén

Labels: