Geguritan
Déwa Agung Istri Kanya :
Nindihin Jagat Bali
Jagat Bali gumanti saking riin
kameledang pisan. Minab antuk jagat Baliné nué kaluihan . Nue kaayuan. Sapasira
mresidayang nguawasain jagat Bali punika
pacang mresidayang ngwasain jagat nusantara. Rikalaning biapara sakadi punika,
patut wénten sang maangga sinatria sané embas. Purun nindihin jagat Bali. Purun ngetohang jiwa premana ngajegang Jagat Bali.
Dewa Agung Istri Kanya sinalih
tunggil satria sané purusa. Diastun
maangga istri. Rasa wangsa kajarah, kajekjek, kaparikosa antuk i duratmaka.
Sang maanga ksatria tedun mabéla pati, malaku jurit, sang sura mrihayadnya ring
samara mahyunilannganikang parang mukha. Purusané metu mawit saking nindihin
jagat Bali. Jagat Bali sané degdeg, rajeg
kausak-asik olih i duratmaka.
Déwa Agung Istri Kanya ,ksatria Bali purun mapagut sareng
I Welanda. Ngadu wiwéka. Ngadu
kawikanan mélanin jagat Bali. Déwa Agung Istri
Kanya gumanti maanga sastraparaga,
kawisuara. Janten pisan sampun tatas wikan. Gumanti rananggana genah mucukang
kawiadnyanané.
Minab
sané mangkin taler patut pisan éling ring pamargin Déwa Agung Istri Kanya
nindihin Jagat Bali. Tanah utawi budaya Bali patut pisan turéksain.Sampunang ampah. Lali ring
angga. Sapunika kawedar ring Geguritan Déwa Agung Istri Kanya, karipta olih I
Nyoman Suprapta. Kacitak antuk Sanggar Sunari Dénpasar.
I
Welanda gumanti dueg ngéka daya mangda jagat Baliné kakuasain. Ngicalang tawan
karang. Indiké punika nénten kacumpuin olih Déwa Agung Putra sareng Déwa Agung
Istri Kanya. Solah I Welanda madaging nyejeh-nyejehin. Metahenang ipun Raja
Klungkung jagi jerih. Sakéwanten mabading, Raja Klungkung nénten ajerih ring
Welanda. Raja Klungkung purun seda
melanin Jagat Bali. Wantah sampun rasa wangsané kausak-asik:
Iba mangkak jalaran/ apang sida iba nyajah
gumin kai/ eda iba buin nutur/ jani atag waduan iba/ rejek kai uli saluiring
lungguh/ kai sing makirig atampak/ nangkepin wisésan Cai// ( Pangkur, 12).
Mangda
anut pamarginé prebéla ring wangsa, raja, manggala nagara sareng panjak mangda
nunggal. Raket rasa, raket kayun. Sang natha taler pradnyan nguripang rasa
prebelané i panjak :
Apang paman onya nawang/ I Welanda kal
ngrejek mai/ kénkén jani idep Paman/ panjaké matur digelis/ titiang meled sakéng
riin/ nyepeg I Welanda begug/ pang ten kantun ngapak-ngapak/ pongah nagih nyajah
mriki/ sapuniku/ atur panjaké gregetan//
( Sinom, 15).
Déwa Agung Istri Kanya ngarya winaya. Puriné
kasedut.Purun nelasang artabranané anggén mélanin rasa wangsané. I Welanda janten liang pisan.
Pikantenang ipun raja Klungkung sampun kaon.Déwa Agung Istri Kanya ngandikain Déwa Agung Ketut Sangging nilikin mesehé. Pasemengan jam
3 I Welanda karejek. Kantos Jenderal Michiels padem.
Krama
Bali patut matangi. Patut éling .Santukan katah sané ngaptiang jagat Baliné
mangda sida kakuasain. Ajegang rasa prebélané
wantah sampun nindihin kapatutan.Sampunang lali sangkaning arta.
IBW
Widiasa Kenitén
Labels: Geguritan