Geguritan
Dharma Sthiti – Dharma Sunyata
Sekala
- Niskala
Sang kantun maurip
taler patut nué tetuwek, tetimbang tatatiti . Punika anggén among – amongan.
Among – amonganné sané patut manut sulur ngwetuang kerta utawi nayuhin sawitra,
kulawarga, taler kadangwarga. Pikayunan
sané dayuh punika janten nglédangan utawi ngwetuang sang maurip nué rasa
maurip. Rasa maurip punika pacang nglimbakang utawi sayan ngukuhang
pasemetonanné.
Sang manresti ka
mrecepada gumanti namtamin karmaphala. Karmaphala nénten dados kelidin utawi
kepung. Santukan karmaphala wenten mawit saking pamargi dumun, mangkin utawi
sane pacang rauh. Sang katiban karma tan becik patut tiaga ring angga.
Ngutsahayang mangda karmané dados becik. Kaucap mangda nénten nué pikayunan
pariselsel ngamarginin karma.
Karma ring
sakantuné maurip taler pacang kabakta kantos ka jagat sunia. Ring jagat sunia
genah ngaturang pamarginé ring mrecepada. Pikolihé maurip pacang janten ring
jagat niskala. Patut – manut sadawegé ring mrecepada genah patut pacang pikolihang.
Sunia, genah sané dahatang mautama patut usahayang sakantuné wénten ring
mrecepada.
Sapunika I Madé Ménaka mahbahang ring geguritan Dharma
Sthiti- Dharma Sunyata. Geguritan puniki nganggén pupuh sinom, durma, ginanti,
ginada,mijil, maskumambang, pangkur, dandang, semarandana, adri, pucung,
magatruh. Kacitak antuk Toko Buku Indra Jaya Singaraja.Geguritan puniki katah
pisan madaging panuntun kauripan anggén sarana ngrereh genah ring jagat sunia.
Ageman sang kantun
maurip wénten tetiga, makarya, matetulung, subakti ring Sanghyang Widhi.
Makarya sané patut ngwetuang pikolih patut. Makarya taler matetulung ring
angga, matetulung ring anak lian. Karyané
punika aturang ring Sanghyang Widhi. Ida sané nyaksinin pamarginé rikalaning
makarya utawi matetulung :
Becik karya anggén negul/ manahé ganjah tur
ganjih/ mangda sépanan ya ngoda/ nagih sarwa sukil alih, mingkin sané murug dharma/ mangda kanti ya kalilih// Ginanti
8, kaca 5).
Sang maurip patut
saling tuléngayang saling tulung. Matetulung nénten mawit pacang ngrereh
walesan. Matetulung gumanti saking pikayunan ening :
Yén bisa mangingkupang/ saling tulung saling abih/ pada
nyak madana rasa/ nanging twara nagih ngulgul/ mangda nganutin kabwatan/ sinah
becik/ ngwijilang rasa jahen// ( Ginada 7, kaca 6).
Subakti ring
Sanghyang Widhi ring sekala taler pacang bakta ka niskala. Sekala – niskala nénten
dados pasahang. Nglinggihang Sanghyang Ongkara ring hredya. Sanghyang Ongkara
ngwetuang triaksara. Tunggalang malih dados Ongkara. Punika kaucap pasuk wetu :
Ongkara ngawit sinahang/ maka arcan
Sanghyang Widhi/ ngawijilang triaksara/ akara ukara malih/ makara sané kaping
tri/ yéning angkep dados AUM/ mayoga dados Omkara/ mawak sangkan paran jati/
pasuk wetu/ kawitan samasta loka// ( Sinom 5, kaca 23).
Ngarmargiang
kauripan nganutin agem- ageman kauripan pacang ngukuhang pikayunan. Pikayunan
kukuh manut sastra pinaka dasar mikolihang kasuniatan. Kasuniatan pacang pikolih madasar subakti ring Sanghyang Widhi. Bhakti ring Sanghyang Widhi sekala- niskala. IBW Widiasa Kenitén
Labels: Geguritan