Geguritan Goa Giri Putri
Panglukatan Mala, Nunas Amertha
IBW Widiasa Kenitén
Sang
manresti nénten pacang mresidayang suci nulus. Wénten manten kagogan utawi prakertiné sané nénten
manut. Nénten manut dresta utawi sastra agama. Indiké punika ngwetuang mala
ring angga, ring pikayunan. Mala- mala sané ngabanda patut pisan tunasang
panglukatan . Tatuwékné mangda éling ring kasujatian angga. Nénten malih
mamargi utawi matingkah sané ngwetuang mala.
Mala
– mala sané gumanti ngoda pikayunané tirtha sinalih tunggil anggén negtegang . Nglungsur panglukatan panglebur sahananing mala. Mala lebur
pikayunan ening jagi metu. Kerta kawéntenan pikayunané. Sapunika I Nyoman
Dunia, S.Pd. sareng I Ketut Darma, MBA mahbahang ring Geguritan Goa Giri Putri,
kacitak antuk Paramita Surabaya. Geguritan Goa Giri Putri madaging pupuh
ginada, ginanti, maskumbang, sinom, durma, semarandana, sinom, sareng pangkur.
Pura Giri Putri
sinalih tunggil genah nglungsur panglukatan mala. Pura puniki wenten ring
telenging goa pinaka linggih Hyang Giri Putri. Hyang Giri Putri nénten
lian Bhathari Parwati sakti Bhathara
Siwa :
Hyang Giri Putri/ pragayan sayang tur asih/ Saktin Ida
bhathara Śiwa/ ketah kabaos Pārwati/ temedun ring mrecepada/ tengahing goa
malinggih// ( Ginanti 1, kaca 3).
Panglukatan mala taler lungsurang ring
Hyang Giri Pati, Hyang Siwa, Dewi Gangga. Panglukatanné sané kalungsur sida
nglebur sahananing mala, mrayascita idep. Ngicalang dasa mala sané ngrubéda :
Rauh sampun kabaosang/ irika ring
Giri Pati/ ketah jua Hyang Śiwa/ nunas palukatan suci/ prayascita kang piranti/
nunas plukatan kaluhur/ irika ring Déwi Gangga/ Bhathara bhathari sami/ sida
lebur/ sahananing dasamala// ( Sinom 4, kaca 9).
Dasa
mala sida kalebur ngetuang bayu premana pageh, kukuh pikayunan suci ening. Pangandika
sané metu ngetisin karna, tutur ayu. Pratingkahé punika ngwawinang adung paswitraan
ring krama . Arang wénten biota :
Ngwijilang bayu pramana/ pageh kukuh manah
suci/ bawosé ngetisin karna/ patut kardi turing jujur/ mangda sida ngawetuang /
tutur ayu/ ngawé adung pasuwitran// ( Ginada 3, kaca 11).
Ratu
Syahbandar, Déwi Kwam Im taler kaadegang. Genah nglungsur amertha. Nyihnayang
panunggalan Hindu- Budha. Ratu Syahbandar, Déwi Kwam Im welas asih ring sang
astiti bakti. Mapaica sané kalungsur :
Sayan – sayan ngon ring/ Ida dahat swéca
turing asih/ Déwi Kwam Im banget sayang/ gelis manyambrama tedun/ mapaica
kawibuhan/ asing apti/ sidaning don mresidayang// ( Ginada 6,, kaca 25).
Goa
Giri Putri sané wénten ring Nusa Panida gumanti linggih Sanghyang Siwa,
ngwetuang kerta jagaté, landuh pikayunan, pamargi. Pura puniki gumanti pusering,
pamugeh jagat Nusa Panida sané patut
kasungsung, kasembah, katuléngayang nénten
manten saking Nusa taler saking duranusa.
Mangkin tunggilang mawosang/ kahanan
ring Giri Putri/ wantah pamurtian Śiwa/ ngawi kerta jagat landuh/ pusering
jagat ring Nusa/ Giri Putri/ sandang junjung saha sembah// (
Ginada 7, kaca 25).
Dasa
mala presida kalebur satmaka amertha. Pikayunané dedeg, rasa bagia, landuh ring
kauripan. Kauripan degdeg cihna éling ring kawéntanan angga.
Labels: Geguritan