Geguritan I Gedé Basur : Dharma Sadhu – Dharma Wéci

Geguritan I Gedé Basur :
Dharma Sadhu – Dharma Wéci

            Sang ngamargiang usadha mangda jati-jati madasar saking kayun susrusa. Mapitulung ring sang kalaran. Yan pradé asapunika kawastanin ngamargiang dharmaning usadha. Janten magelar antuk dharma sadhu. Saking sadhu ngwetuang sidhi. Saking sidhi pacag sidha yasa kértiné ring mrecepada.
            Sang maanga dharma sadhu janten pisan jagi macepuk sareng sang ngagelarang dharma wéci. Gumanti rta punika. Wénten ngamanggehang kebecikan wénten ngoda kabecikan. Yan indegayang sakadi sang matapa sareng sang ngangoda. Nénten dados pasahang.
            Dharma sadhu –dharma wéci sami- sami nué kautamaan taler kekirangan. Dharma wéci dados genah nyentokang kaadnyanan sang ngamel dharma sadhu.. Sapunika taler sang ngamargiang dharma wéci, mangda tatas  sampun rauh ring dija keadnyanan sang ngamargiang dharma sadhu. Wantah nénten naen macentok, durung kanten mapikolih. Punapi  nénten. Sané nénten mapikolih pacang malajahang angga malih. Mangda becik mapaduné. Sapasira jagi molihang sapasira sané kasor. Sapunika mungguh ring Geguritan I Gedé Basur kakawi olih Ki Dalang Tangsub, kasalin olih I Madé Sanggra.
            I Gedé Basur sampun ketah ngamargiang dharma wéci. Dyastun asapunika, taler midep mituturin utawi nglémékin sentana, I wayan Tigaron. Kabanda antuk tresnané mahawinan metu kayuné pacang  nyentokang kawisésan sané sampun malingga ring idep. Ni Sokoasthi sané kacumpuin antuk I Wayan Tigaron raris kasengkalén. Tresnané nénten katrima  kawisésané mamargi.
            Kaki Balian sané ngamel dharma sadhu katunasin tulung. Ni Sokoasthi sidha mawali malih. Seger jati mula.
            I Gedé Basur sidha kalilih  olih Kaki Balian. Sakéwanten ring idep I Gedé Basuré rumasa bagia. Garjita pisan. Polih nyentokang kawisésan.  Polih mintonin Kaki Balian.  Polih matembung atur sareng Kaki Balian sakti. Sang kalih ngantenang angga nué kautamaan taler nué kakirangan. Nénten wénten sane  paripurna. Kaki Balian dyastun mapikolih nénten nyumbungang angga. Nénten sahasa nyengkalén I Gedé Basur :
            Beli nganggo sadu darma/ titiang nganggé darma wéci/ sami pada ya kadharman/ Beli eda nyalit kayun/ Beli pateh ring titiang/ tiyos siki/ kadi Siwa lawan Budha//
            Diapin Beli ngangken melah/ darma patut buin sakti/ titiang dharma jelé kocap/ pada mangetohang kayun/ malaib encén becatan/ kéto Beli/ cenik gedé titiang bisa//  ( Pupuh Ginada, 90,92, kaca 23 ).
            Kaki Balian sané ngamong dharma sadhu ngangkenin kakirangané. Taler nyumbungang utawi nyuksemayang ring  kawisésan  I Gedé Basuré. Saking kayun nekéng twas ngarsaang Ni Sokoasthi ( Sang kalaran) mangda sidha mawali malih ka jati mula. Sang ngamargiang dharma sadhu yadiastun mapikolih taler tetep madarsana laksanané utawi pangandikané. Nénten andel pisan ring angga. Sang asapunika sampun teleb pisan ring swadarmaning dados balian. Nénten wénten ring telenging kayun jagi  dados balian anggén maalihan. Gumanti nyetiti sajeroning hredya mangda sidha polih maayah-ayah ring jagaté.
Sang ngamargiang dharma wéci gumanti nué genah mapikolih. Majeng ring mapi-mapi dados balian. Balian sané jumbuh. Utawi ngangken sakti. Sang asapunika dados jambalan olih sang ngamargiang dharma wéci :
            Saja Gedé buka kéto/ Ni Sokoasthi pamitang beli/ I balian corah ia pangan/ singgih Beli titiang tinut/ kéwanten Beli pingitang/ raris mulih/ sambilang magendingan// (Pupuh Ginada, 95, kaca 24).
            Dharma sadhu-dharma wéci gumanti nénten dados pasahang. Sami-sami nué genah. Sami-sami nué kagelaran.
                                                                                                IBW Widiasa Kenitén

           

Labels: