Geguritan
I Lijah-lijah :
Nyledi Kaagungan
Mangda mresidayang madeg agung, minekadi dados
bupati, gubernur, utawi presidén nénten antuk akéh nué bala. Nénten antuk akéh
partai sané ngicénin suara jagi mapengiring. Nénten antuk treh raja. Nénten antuk
polih ngranjing tegeh-tegeh. Utawi gelar katah.Midep antuk kawikanan
matur-atur, naya upaya mresidayang
ngamel jagat. Aturé sané makanten pastika, makanten jati-jati
mresidayang nyedot pikayunan sang miragi.
Sang mabebaos nué kaweruhan
mempersuasi anak tios. Kayuné kadi satinut sané kaaturang. Minab unteng
pikayunané nunggal.
I Lijah-lijah sinalih tunggil
jadmané punika. Jadma dusun, tuna arta. Tuna bala. Sakéwanten kaduwégan ipuné
kalangkung pisan. Sang miragiang atur
ipuné kadi keni guna. Wantah ipun
mabebaos sami ngega. Gumanti jadma ririh. Mawit ipun malajah nguluk-nguluk
reraman ipuné. Ring kulawarga dumun malajahang angga. Wantah ring kulawarga
sampun mapikolih, nglimbak ring genah tiosan.Wusan punika nguluk-nguluk sané
jagi mencanén ipun. Sami mresidayang
kauluk-uluk kantos raja kauluk-uluk.
Nyihnayang rajané belog pisan. Samaliha gelis pisan ngega atur anak tios.
Sapunika mungguh ring Geguritan I
Lijah-lijah kakawi olih I Nyoman
Antasha, Banyuning ,Kacitak antuk Toko Buku Indra Jaya, Singaraja.
Dados raja, dados bupati, dados
gubernur, punapi malih dados presidén patut pisan nué wiwéka. Wantah wiwékané
kirang dangan antuka melog-melog. Timbangang
atur sané kapiarsa. Sampunang sami telebanga. Jati napi nénten.
Sampunang gelis kadropon. Kadroponé ngwetuang bhaya. Séda durus kaagungané
ical. Wau aturanga leluhuré kantun
kapanesan ring tegal panangsar manten sampun gelis ngega. Dija wénten
anak kantun murip polih kasuargan. Panganggén I lijah-lijahé taler sané
ngawinang. Ipun sampun mapanganggé putih kuning. Kadi anak putus. Wantah sané matur jadma nista. Nénten ja kagega.Diastun sané aturanga patut
utawi jati. Pakantenané saking sisi taler nyedot kayun.Punapi malih ipun
ngaturang polih kasuargan majalaran malabuh geni. Nyandang pisan gelis
kagega :
Nawegang Ratu Sang Natha/ duk
titiang jaga mawali/ meriki ka jagat pada/ ring tegal panangsaran laut/ pitaran
lelingsir I Déwa/ titiang panggih/ kantun sami kapanesan//
Duk ring tegal panangsaran/ titiang polih
manangkilin/ pitaran lalingsir I Déwa/ irika titiang kauduh/ yan sampun ring
mrecepada/ mangda gelis/ ngaturin cokor I Déwa//
Mangda kayun ugi I Déwa/ ngrauhin ka
swargan gelis/ déning wantah cokor I Déwa/ sane kapatutang nuntun/ jaga nungkap
ka swargan/ mangda gelis/ usan nanang kanarakan//( Pupuh Ginada Anyar,24,29,30,
kaca 25).
Wantah ratuné kirang wiweka. Kirang
pawilangan dangan pisan antuka ngékaang. Dados ratu mangda setata melajahang
angga sampunang linggihé manten wilangina.Telektekang taler sang matur. Aturina malabuh geni ring gembongé taler
kayun. Nyantenang pisan ratu belog. Gembong genah nyedut citakan raris
kajeburin. Dija wénten pamargi pacang manggihin suarga. Pamuput dados awu :
I Lijah-lijah angucap/ uduh Ratu
Déwa Gusti/wau sampun aturang titiang/ ring gembongé marga luwung/ buktinya
makadi titiang/ malih mawali/ meriki ka jagat pada//
Raris nyeburang raga/ ka tengah
gembongé ngendih/ pamuputné ida séda/ puwun ngantos dadi awu/ I Lijah-lijah
ucapang/ néné jani/ kendelé tan pira-pira//( Pupuh Ginada Anyar,33,37, kaca
26).
Santukan sampun mapikolih sané
kaaptiang, dangan antuk I Lijah-lijah ngékaang. Ipun raris nyledi dados agung. Jadma nista mresidayang
ngasorang sang madeg ratu. Katahé nué naya upaya mapikenoh pisan rikalaning
mapikayun ngawengkurat.
IBW
Widiasa Kenitén
Labels: Geguritan