Geguritan
I Lingga Peta :
Suputra Ngutamaang Leluhur
Sentana suputra gumanti apti – aptiang sang
maangga guru rupaka. Sentana suputra mresidayang ngutamayang pamargin leluhuré.
Guru rupaka sané sampun lina pacang presida lebur papa narakané. Sang maangga
suputra nénten nilas rerama. Setata mautsaha mangda yayah réna manggihin
kasobagian sekala niskala.
Yayah réna sané
kabanda antuk kanerakan presida éling ring angga mawit saking pamargin sang
maangga suputra. Pamargin suputra ring mayapada sané setata manut sastra
diastun manggihin pikobet pacang mresidayang matemu sareng yayah réna. Patemon
sareng yayah réna mawit saking pamargin karma patut. Karma patut pinaka seraya
kanti matemu sareng kawitan. Kaswécanin antuk Sanghyang Widhi. Sanghyang
Widhi ngicénin genah nganutin karma.
Mataki-taki karma ayu, patut kinkinang sakantunné nyeneng. Sapunika kasurat ring
Geguritan I Lingga Peta sané kasalin olih Wayan Budha Gautama kamedalang antuk
Peçantin Widya waçita Désa Pétak Gianyar.
Geguritan I Lingga
Peta sami anggén pupuh ginada. Wénten157 pada. Ring geguritan puniki kaaturang indik
ring désa Beratan sampun wénten perapén. Genah mapasuh nyangihin taji. Pasar
pabéan sané ramia. Katah sang matumbasan taler sang madolan. Dagang ajeng –
ajengan sakadi bréngkés, bébék mapindang, ayam mapanggang. Dagang wastra ngadol
destar maperada. Dagang soca ngadol mirah,
kresnadana, soca nila Dagang woh –wohan ngadol
nangka, salak, manggis, kapundung, durén, langsat. kasurat olih sang kawi. Sang
kawi nganggén I Lingga Peta pinaka bantang. Suka – duka, lara – patin ipuné kakawi kadadosang imba. Sang maanga sadhu budhi laksana gumanti
katah manggihin gagodan sekadi I Lingga Peta sané suputra .
Sang maangga
suputra matemu sareng yayah réna sané wénten ring kawah Gohmukané. Baktiné ring
kawitan mresidayang macunduk sareng
yayah réna. Karma patut ngwetuang patemon . Nunas mangda masarengan masuka duka sareng yayah réna :
Yadin papa ngéndah pélag/ titiang suka
manyeburin/ apang titiang sareng kaon/ tekéning I Bapa ditu/ di kawah bacin
Gohmuka/ néné mangkin/ sarengang titiang sapisan// ( Pupuh Ginada 82, kaca
12).
Kukuhé ngamel
kapatutan kaswécanin olih Sanghyang Widhi. Yayah réna mresidayang polih genah
sané manut. Usan wénten ring kawah. Kekukuhan
laksana sadhu ngutamayaang linggih
leluhuré:
Nah to cai Lingga Peta/ wenang cai jani
ngangkid/ I mémé tekén I bapa/ I bibi janma tatelu/ wenang cai jani nantan/
tumin cai/ pangandikan Sanghyang Ciwa// ( Pupuh Ginada 117, kaca 17).
Karma patuté, karma tan patuté aturang ring
Sanghyang Ciwa. Kawiaktian pamarginé aturang. Purun ngangkenin paripolahé ring
mrecepada. Kasujatiané ring pikayun, wacana, laksana katuréksain :
Titiang puput tan pakrana/ kinanggeh titiang
marosiuh/ punika margayang titiang / sakénak kahyun I Ratu/ yan wenang lawan
tan wenang/ Déwa Lewih/ punika margayang titiang// ( Pupuh Ginada 150, kaca
22).
Sang maangga suputra manggihin genah sané
patut utawi manut. Sentana suputra ngluihang pamargin kawitané. Kanerakan leluhuré kaentas antuk kautamaan laksanan sentanané.
Patut makinkin karma ayu sakantuné nyeneng. Ngamargiang kapatutan katah
gagodané pacang ngrauhin.
IBW Widiasa Kenitén
Labels: Geguritan