Geguritan Karma Phala :
Karmaphala Nganutin Pamargi
Sampun ketah karmaphala pinaka woh
pakaryan . Sané medal marupa wacana laksana wiadin sané wénten ring pikayun.
Sami pacang molihang asil. Sakéwanten karmaphalané manut pamargi. Wantah mawit
saking kayun, wacana kalih laksana manut ring tatatitining dados jadma janten
jadi molihang phala becik. Sapunika taler yang pradé nénten becik. Kaon pacang
kapanggihang. Sampun ukum sebab-akibat. Yan indegamayang karmaphala punika
sakadi lawat anggasarira. Kija-kija jagi
sareng. Kantos séda jagi masarengan. Nénten dados pasahang. Pinaka imba pamargin Sang Panca Pandawa
rikalaning ngungsi suarga. Punika mungguh ring Geguritan Karma Phala sané
karipa olih I Ketut Ruma, Désa Jasri,Karangasem.
Panegara Dwarawati keni tsunami
saking sapa Sang Brahmana sidhiwakya. Mawit saking kawéntanané sakadi punika
raris Sang Panca Pandawa ngawanawasa.
Ngruruh suarga . Pamargi ngruruh suarga gumanti nganutin pamargi dumun.
Saka siki semeton Sang Darmawangsa séda. Sédané
nganutin karmané daweg kantun nyeneng.
Dewi Drupadi pinih riin séda santukan tresnané mabina-binaan ring rabi.
Kaayuané sané pinih riin ical. Sapunika taler Nakula Sahadéwa rumasa sakti, pekik.Sang Arjuna rumasa andel ring angga. Sang Bima
antuk purun ring anak lingsir, utawi majengané nénten jangkayan.Bayu premana
pinih untat matilar ring angga sarira.Wantah dharma sané nénten naen séda. Maangga
Darmatmaja sané dangan manggihin suarga kairing antuk satwa asu..
Sang maanga dharma gumanti presidha
nglebur malapataka. Wantah dharma sidha
ngentas kanerakan utawi kasangsaran.
Nénten antuk kayun ageng, nénten antuk prana siteng, nénten antuk
kapekikan. Punapi malih antuk kuasa.
Sang masarira dharma gumanti ngemangehang kepatutan. Ngutamayang
pamargin sanghyang sastra, sanghyang agama. Nénten naen nué rasa ajerih ring
kawéntenan. Setata kayuné degdeg utawi langgeng ngemit sang sastra. Satya
wacana, satya hredaya, satya laksana kainggilang olih sang maangga dharma. :
Nah lawutang I Déwa malinggihh ring
ratha/ masarira jatma tuwi/ sakadi I Déwa/ wenang mantuking swarga/ phalaning
sudharmma nguni/ parama dharma/ amerih sukaning
bhumi // ( Pupuh Durma, 3, kaca 35).
Karmaphlané gumanti nénten dados
pasahang ring pamarginé. Pamarginé dumun,mangkin taler sané pacang rauh sami
jagi molihang phala . Wantah phalané sané mabinaan nganutin yasa kérti :
Bhina tekening I Déwa/ prakretti
Déwa uttami/ sane hanutin Déwa/ sangkan polih phala luwih/ tan patut I Déwa
sedih/ wiréh karmané manutug/ awinan jani pupuwang/ tan sidha pacang kelidin/
sayan sungsut/ pakayun sang Darmatmaja// ( Pupuh Sinom, 5, kaca 41 ).
Swadharmaning dados ksatria gumanti
ngicalang meseh jagat. Sang Sura
mrihayadnya ring samara mahyun ilanganikang parang mukha. Mabéla pati ngetohang urip ring jagat. Yan
pradé mesehé taler purusa, rikalaning séda taler jagi polih suarga . Kapurusané
ngawinang sakéwanten wates suargané
mabinaan :
Awinan muktiyang swargga/ sapaksa
korawa sami/ apan pagehing kasuran/ mating ranangga tan ajerih/ to awanan né
jani/ swargga lokané kapupu/ puput pangandikan ida/ nanghing ida sri nrepati/
pageh kukuh/ kayun ida twara ginggang//
(Pupuh Sinom. 16, kaca 45).
Santukan karma sareng phalané
nénten dados pasahang, riwekas rikalaning séda sami pacang polih suarga-neraka.
Suarga- neraka nganutin suba asubané ring mrecepada.
IBW
Widiasa Kenitén
Labels: Geguritan