Geguritan Karma Phala

Geguritan  Karma Phala :
Karmaphala Nganutin Pamargi

            Sampun ketah karmaphala pinaka woh pakaryan . Sané medal marupa wacana laksana wiadin sané wénten ring pikayun. Sami pacang molihang asil. Sakéwanten karmaphalané manut pamargi. Wantah mawit saking kayun, wacana kalih laksana manut ring tatatitining dados jadma janten jadi molihang phala becik. Sapunika taler yang pradé nénten becik. Kaon pacang kapanggihang. Sampun ukum sebab-akibat. Yan indegamayang karmaphala punika sakadi lawat  anggasarira. Kija-kija jagi sareng. Kantos séda jagi masarengan. Nénten dados pasahang.  Pinaka imba pamargin Sang Panca Pandawa rikalaning ngungsi suarga. Punika mungguh ring Geguritan Karma Phala sané karipa olih I Ketut Ruma, Désa Jasri,Karangasem.
            Panegara Dwarawati keni tsunami saking sapa Sang Brahmana sidhiwakya. Mawit saking kawéntanané sakadi punika raris Sang Panca Pandawa ngawanawasa.  Ngruruh suarga . Pamargi ngruruh suarga gumanti nganutin pamargi dumun. Saka siki semeton Sang Darmawangsa séda. Sédané  nganutin karmané daweg kantun nyeneng.  Dewi Drupadi pinih riin séda santukan tresnané mabina-binaan ring rabi. Kaayuané sané pinih riin ical. Sapunika taler Nakula Sahadéwa  rumasa sakti, pekik.Sang  Arjuna rumasa andel ring angga. Sang Bima antuk purun ring anak lingsir, utawi majengané nénten jangkayan.Bayu premana pinih untat matilar ring angga sarira.Wantah dharma sané nénten naen séda.  Maangga  Darmatmaja sané dangan manggihin suarga kairing antuk satwa asu..
            Sang maanga dharma gumanti presidha nglebur malapataka. Wantah dharma  sidha ngentas kanerakan utawi kasangsaran.  Nénten antuk kayun ageng, nénten antuk prana siteng, nénten antuk kapekikan. Punapi malih antuk kuasa.  Sang masarira dharma gumanti ngemangehang kepatutan. Ngutamayang pamargin sanghyang sastra, sanghyang agama. Nénten naen nué rasa ajerih ring kawéntenan. Setata kayuné degdeg utawi langgeng ngemit sang sastra. Satya wacana, satya hredaya, satya laksana kainggilang olih sang maangga dharma. :
            Nah lawutang I Déwa malinggihh ring ratha/ masarira jatma tuwi/ sakadi I Déwa/ wenang mantuking swarga/ phalaning sudharmma nguni/ parama dharma/ amerih sukaning  bhumi // ( Pupuh Durma, 3, kaca 35).
            Karmaphlané gumanti nénten dados pasahang ring pamarginé. Pamarginé dumun,mangkin taler sané pacang rauh sami jagi molihang phala . Wantah phalané sané mabinaan nganutin yasa kérti :
            Bhina tekening I Déwa/ prakretti Déwa uttami/ sane hanutin Déwa/ sangkan polih phala luwih/ tan patut I Déwa sedih/ wiréh karmané manutug/ awinan jani pupuwang/ tan sidha pacang kelidin/ sayan sungsut/ pakayun sang Darmatmaja// ( Pupuh Sinom, 5, kaca 41 ).
            Swadharmaning dados ksatria gumanti ngicalang meseh jagat.  Sang Sura mrihayadnya ring samara mahyun ilanganikang parang mukha.  Mabéla pati ngetohang urip ring jagat. Yan pradé mesehé taler purusa, rikalaning séda taler jagi polih suarga . Kapurusané ngawinang sakéwanten wates suargané  mabinaan :
            Awinan muktiyang swargga/ sapaksa korawa sami/ apan pagehing kasuran/ mating ranangga tan ajerih/ to awanan né jani/ swargga lokané kapupu/ puput pangandikan ida/ nanghing ida sri nrepati/ pageh kukuh/ kayun ida twara ginggang//  (Pupuh Sinom. 16, kaca 45).
Santukan karma sareng phalané nénten dados pasahang, riwekas rikalaning séda sami pacang polih suarga-neraka. Suarga- neraka nganutin suba asubané ring mrecepada.
                                                                       
                                                                                    IBW Widiasa Kenitén
           

Labels: